گلبول های سفید :

این سلول ها در مغز قرمز استخوان ساخته میشوند و به تعداد تقریبی 7000در هر میلی متر موکب خون سیستم دفاعی بدن را میسازند .گلبول های سفید به دو نوع اصلی گرانولوسیت و اگرانولوسیت تقسیم میشوند .

گرانولوسیت ها :

1)نوتروفیل ها    2)ائوزینوفیل ها     3)بازوفیل ها 

اگرانولوسیت ها :

1)لنفوسیت ها      2)مونوسیت ها 

طول عمر گلبول های سفید به جز مونوسیت هایی که در بافت به ماکروفاژ تبدیل میشوند و میتوانند تا بیش از یک سال زنده بمانند ، از چند ساعت تا چند هفته بیشتر نیست .

اعمال مهم گلبول های سفید :

نوتروفیل ها سلول هایی هستند که تحرک زیادی دارند .این سول ها با خاصیت تاکتیک شیمیایی به سوی ذرات خارجی یا بافت های در حال تخریب کشیده میشوند و با پدیده فاگوسیتوز موجب از بین رفتن انها میشوند .

ائوزینوفیل ها از نظر ظاهری به نوتروفیل ها شباهت دارند ولی قدرت اندوسیتوز انها کمتر است .

ائوزیندفیل ها در عفونت های انگلی افزایش می یابند و با ترشح موادی میتوانند بسیاری از انگل ها را نابود سازند .

در حساسیت ها نیز تعداد ائوزینوفیل زیاد میشوند .

بازوفیل ها در ترشح هپارین که یک ماده ضد انعقاد خون است و هیستامین که گشادکتنده رگ هاست دخالت دارند .

مونوسیت ها به همراه توتروفیل ها با حمله به باکتری ها ،ویروس ها و سایر ذرات خارجی که به بدن وارد شده اند ،انها را از بین میبرند .

مونوسیت ها پس از خروج از خون و ورود به بافت های بدن به صورت سلول های درشتی به قطر 80میکرون به نام ماکروفاژ در می ایند و با داشتن لیزوزوم های فراوان در مبارزه با عوامل بیماری زا نقش مهمی دارند .

مونوسیت ها و نوتروفیل ها دارای حرکات امیبی شکل هستند و با کمک پدیده ای به نام دیاپدز از منافذ رگ های خونی عبور میکنند.

انعقاد خون :

اگر یک رگ خونی پاره شود ،برای جلوگیری از خون ریزی تغییراتی در محل زخم رخ میدهد که اگر پارگی رگ زیاد نباشد ،به بسته شدن ان منجر میشود .

انقباض ماهیچه های صاف دیواره رگ در محل بریدگی و اماس و به هم چسبیدن پلاکت ها و بالاخره لخته شدن خون مانع خونریزی میشود .

در روند انعقاد ،فیبرینوژن ها محلول در پلاسما ، تحت تاثیر ماده ای به نام ترومبین به رشته های فیبرین تبدیل میشود و فیبرین گلبول های خون را با خود جمع میکند و لخته را میسازد .

ترومبین از شکسته شدن یکی از پروتئن های پلاسما به نام پروترومبین به وجود می ایند .

این عمل تحت تاثیر ماده ای به نام ترومبوپلاستین صورت میگیرد که از بافت های اسیب دیده جدار رگ ها ،یا از پلاکت ها ازاد میشود. 

وجود ویتامینKو کلسیم برای انجام روند انعقاد خون لازم است .

گلبول های قرمز (اریتروسیت ها )

این سلول ها که در انسان و بسیاری دیگر از از جانوران بدون هسته هستند ،تقریبا همه اجزای سلولی خود را از دست داده اند و از ماده ای به نام هموگلوبین پر شده اند .

در دو طرف مقعر هستند ، شکل خاص گلبول های قرمز موجب میشوند تا این سلول ها بتوانند تغییر شکل دهند و از مویرگ های باریکی که در برخی نواحی بدن از اندازه گلبول ها نیز کوچک تر هستند ، عبور میکنند . البته برخی از گلبول های پیر در عبور از این رگ ها اسیب میبینندو از بین میروند .

در ارتفاعات که فشار اکسیژن هوا کم تر است بر تعداد گلبول های قرمز افزوده میشود .گلبول های قرمز به وسیله هموگلوبین خود اکسیژن خون را حمل و پخش میکنند و نقش مختصری نیز در جابه جایی دی اکسید کربن دارند .

زایش گلبول های قرمز :

در دوره جنینی گلبول های قرمز ابتدا در کیسه زرده و سپس در کبد و طحال ،گره های لنفی و مغز استخوان ساخته میشوند .مغز استخوان های پهن و دراز همچنان به تولید گویچه های قرمز ادامه میدهند و از حدود 5سالگی به بعد گلبول سازی فقط در مغز استخوان های پهن و بخش کدچکی از استخوان های دراز که به تنه متصل هستند ادامه میابد .

عامل تنظیم کننده گلبول های قرمز ماده ای به نام اریتروپویتین است که بر اثر کاهش اکسیژن رسانی به بافت ها از کلیه ها و کبد ترشح میشود و بر سلول های زاینده مغز استخوان اثر میکند و تولید گلبول های قرمز را افزایش میدهد .

برای تولید گلبول های قرمز وجود ویتامین B12و اسید فولیک ضرورت دارد .با توجه به اینکه سلول های دیواره معده با ترشح گلیکوپروتئنی به نام فاکتور داخلی معده از تخریب ویتامین B12به وسیله انزیم های معده جلوگیری میکند ،اسیب مخاط معده باعث کم خونی وخیم میگردد .

هموگلوبین پروتئن اهن داری میباشد .کمبود اهن باعث کوچک شدن گلبول های قرمز و کاهش هموگلوبین  انها میشود .هر مولکول هموگلوبین دارای یک بخش پروتئنی به نام گلوبین و یک بخش اهن دار به نام هم میباشد .

مرگ گلبول های قرمز :

عمر گلبول های قرمز پس از ورود به خون در حدود 120روز است .با افزایش سن انها ،از مقدار انزیم های انها کم و غشا شکننده میگردد .

این گلبول ها در موقع عبور از مویرگ های باریک کبد و طحال اسیب میبینند و از بین میروند .

هموگلبین ازاد شده ،به وسیله ماکروفاژ ها تجزیه میشود و اهن ان بار دیگر به مغز استخوان انتقال میابد و برای ساخته شدن گلبول های جدید به کار میرود .

گلوبین نیز وارد چرخه متابولیک پروتئن ها میشود .

بیلی روبین که ماده اصلی رنگ صفراست ،به وسیله ماکروفاژ ها از تجزیه هموگلبین به وجود می اید .

کاهش تعدا گلبول های قرمز و نیز کاهش مقدار هموگلبین گلبول را انمی و به افزایش انها پلی سیتمی میگویند .

.